Gospodarka o obiegu zamkniętym (ang. Circular economy) jest koncepcją zmierzającą do racjonalnego wykorzystania zasobów i ograniczenia negatywnego oddziaływania na środowisko wytwarzanych produktów, które – podobnie jak materiały oraz surowce – powinny pozostawać w gospodarce tak długo, jak jest to możliwe, a wytwarzanie odpadów powinno być jak najbardziej zminimalizowane. Wdrażaniem idei GOZ w Polsce zajmuje się Ministerstwo Rozwoju i Technologii .

W dniu 10 września 2019 r. Rada Ministrów podjęła uchwałę w sprawie przyjęcia “Mapy drogowej transformacji w kierunku gospodarki o obiegu zamkniętym”. Działania zmierzające w kierunku transformacji gospodarki europejskiej są obecnie priorytetowe na szczeblu unijnym, na co dobitnie wskazała Komisja Europejska już w 2015 r. publikując komunikat pn. „Zamknięcie obiegu – plan działania UE dotyczący gospodarki o obiegu zamkniętym“. W swoim komunikacie Komisja Europejska poinformowała o odchodzeniu od tradycyjnego modelu gospodarki liniowej na rzecz gospodarki obiegu zamkniętego (GOZ). W nowym modelu wartość produktów, materiałów i zasobów ma być zatrzymywana w obiegu tak długo, jak tylko jest to możliwe. W 2019 r. Komisja Europejska przedstawiła nową strategię na rzecz wzrostu w komunikacie pn. „Europejski Zielony Ład”, którego celem jest „przekształcenie UE w sprawiedliwe i prosperujące społeczeństwo żyjące w nowoczesnej, zasobooszczędnej i konkurencyjnej gospodarce”. Ministerstwo Rozwoju i Technologii pełni rolę wiodącą w sprawie koordynacji transformacji gospodarczej w Polsce w kierunku modelu GOZ oraz promuje „wspólne” wdrażanie GOZ w Polsce poprzez angażowanie różnych środowisk na poziomie lokalnym, regionalnym, krajowym a także unijnym i globalnym – ze świata nauki, sektora administracji publicznej, przedsiębiorców, obywateli – oraz ich współpracę.

W przyrodzie występuje wiele obiegów zamkniętych, dzięki którym funkcjonuje nasza planeta: obieg wody, węgla, tlenu i azotu. Dlaczego więc nie korzystamy z rozwiązań, które oferuje nam natura?

W obecnym systemie wytwarzamy coraz większą ilość odpadów, czym wyczerpujemy zasoby naturalne. Z logicznego punktu widzenia, działamy irracjonalnie.

MODEL GOSPODARKI, W KTÓRYM FUNKCJONUJEMY OBECNIE to liniowy paradygmat wykorzystania surowców. Wydobywamy je, następnie przetwarzamy, produkujemy z nich potrzebne nam rzeczy, które następnie wykorzystujemy, a pod koniec ich życia – utylizujemy, niszczymy, wyrzucamy na wysypiska, zgodnie z modelem: WYDOBYĆ – WYTWORZYĆ – WYRZUCIĆ. /grafika: model linearny/

Najczęściej nabywamy tanie, łatwo dostępne produkty, które szybko się zużywają. Surowce pozyskujemy bez ograniczeń, produkujemy i kupujemy przedmioty, które następnie się psują, więc je wyrzucamy.

Dopiero kiedy zauważyliśmy, że surowce, z których korzystamy się kurczą oraz, że ceny produktów i ich dostawy mogą być niestabilne, dostrzegliśmy potrzebę racjonalnego korzystania z zasobów, materiałów czy energii.

Gospodarka cyrkularna albo inaczej gospodarka obiegu zamkniętego jest odpowiedzią na te wyzwania. Przekształca ona cykl linearny obiegu materiałów w cykl zamknięty. /grafika: model GOZ/

Gospodarka o obiegu zamkniętym działa tak, żeby wartość surowców, materiałów i gotowych produktów była zachowana tak długo, jak to możliwe, przy jednoczesnej minimalizacji odpadów. Z kolei surowce w powstałych odpadach powinny być używane ponownie. Zasady GOZ powinny być stosowane na każdym etapie życia produktu: od projektowania, przez produkcję, dystrybucję, konsumpcję, aż do momentu kiedy przedmiot ostatecznie staje się odpadem, czyli do zbierania i zagospodarowania odpadów. Transformacja rynku zależy od nas wszystkich – od twórców technologii, od wprowadzających legislacje, ale też od nas konsumentów, bo to od nas zależy jaki produkt wybierzemy.

EKOPORADY:

Pomyśl dwa razy zanim coś kupisz
Korzystaj z przedmiotów najdłużej jak się da, nie wyrzucaj ich pochopnie, zastanów się czy nie przydadzą się w innym celu
Naprawiaj, nie wyrzucaj, korzystaj z usług lokalnych rzemieślników
Wypożyczaj – nie kupuj sprzętów, których użyjesz parę razy – poszukaj wypożyczalni, zapytaj sąsiadów
Korzystaj z miejskich wypożyczalni rowerów, hulajnog czy samochodów
Wymieniaj się niepotrzebnymi Tobie przedmiotami, może komuś się przydadzą?
Pamiętaj, że ubrania możesz kupować w second handach lub na portalach internetowych
z używaną odzieżą, wtedy otrzymają nowe życie.

Źródło:

1) https://www.gov.pl/web/klimat/goz

2) https://www.gov.pl/web/rozwoj-technologia/gospodarka-o-obiegu-zamknietym-1

3) https://gozwpraktyce.pl

4) https://www.wwf.pl/ekonsumpcja/gospodarka-o-obiegu-zamknietym