Na grodzisku w dzisiejszym Zgórsku na pewno był Władysław Łokietek w 1307 roku ze swoim Kanclerzem. W Zawadzie wydobywali ołów, w Szewcach szyli buty. Ziemie były marne. Z jednego ziarenka można było wyprodukować dwa ziarenka. I tu uwaga mam nadzieję, że zemdlejecie… w Szewcach stał zamek – takimi rewelacjami podzielił się podczas spotkania z mieszkańcami Szewc i Zawady Dariusz Kalina, historyk.

Spotkanie z mieszkańcami było wstępem do prezentacji publikacji, którą w ramach środków pochodzących z funduszu sołeckiego przygotowuje autor. Książka zostanie wydana w grudniu.

 – Witam Was na spotkaniu z historią w historycznym miejscu świetlicy w Szewcach. Gratuluję wyboru przeznaczenia środków na poznanie historii naszego sołectwa. Sam jestem ciekawy, czego się jeszcze dowiemy – przywitał mieszkańców i autora Sebastian Nowaczkiewicz, wójt gminy Nowiny.

Dzielę się Wami kilkoma ciekawostkami zasłyszanymi na spotkaniu. Szewce z Zawadą pisane były zawsze z kreską. Była to Królewszczyzna. Szewce datowane na 1306 rok, a Zawada 1396 roku. Lokacja Zawady odbyła się na dawnej wsi Skałka obok Waszyc. Waszyce pojawiają się ostatni raz na mapach z 1912 roku. 

Zapiski o Szewcach datowane są na 1610 rok. Wtedy to Mikołaj Gadomski z Małżonką otrzymują ziemię od króla, który chciał wynagrodzić w ten sposób mężczyznę z Mazowsza prezentując go, jako Męża Zasłużonego. Ów Mikołaj musiał się zatem czymś szczególnym królowi przysłużyć. Przyjechał na ziemie marne, niezbyt żyzne, oddalone od Kielc, od Chęcin, nawet od szosy. Założył folwark. Odkrył, że w Zawadzie można wydobywać ołów i działają tam związki przemysłowców, związki gwareckie. Ołów był cennym metalem sprzedawanym przez Żydów na Rynku Kleparskim w Krakowie. Gadomski umarł w 1621 roku. Prawdopodobnie jest pochowany pod posadzką Kościoła pw. Św. Bartłomieja w Chęcinach.

Po Gadomskim do Szewc i Zawady przybył Starosta Kielecki Stanisław Czechowski z liczną rodziną. Wybudował dom na kształt zamku. Budowla wyglądała jak wieża mieszkalna. Dość anachronicznie. Czechowski chodził w zbroi rycerskiej, nie będąc rycerzem. Żył na pokaz. Zmarł w 1651 roku.

Zamek przetrwał bardzo długo, bo aż do 1867 roku. Po Powstaniu Styczniowym zniesiono autonomię Królestwa Polskiego, językiem urzędowym i wykładowym w szkołach stał się rosyjski. Konfiskowano majątki klasztorne i szlacheckie, wystawiano je na licytację. Majątek w Szewcach wraz z Miechowem, Kurzelowem otrzymał Nabokov. Nowy właściciel wraz z synem zainteresowali się wydobyciem ołowiu i nawiązali kontakty z sąsiednią Jaworznią, ze względu na bogate złoża ołowiu. W tym czasie Kielcach Stanisław Staszic rozwijał górnictwo.

Pełną historię zaprezentowaną w książce Dariusza Kaliny Dzieje Szewc i Zawady będą mogli Państwo poznać już za miesiąc.

Karolina Kępczyk